Betzos et dubbos

Sevadore Còntini
In sas sanitàrias istrutturas,
Sunt sos antziànos maltrattados,
Benint iscuttos et pistados,
A boltas finas cun fratturas,
A pustis benint issos curados,
Cun dispiaghere et disaùras,
Po s'umanidade mannu-affrontu,
Custu portamentu vile et tontu.

S'antziànu mèritat rispettu,
Fintzas s'umana cumprensiòne,
Su veru sentimentu et affettu,
Bi cheret pro donzi persone,
Già cheret finas protettu,
Cun cautela et precautziòne,
Da-e mannos et minores,
Pro alleviàre sos dolores.

Custos disumanos chentza coro,
In galera si devent inserrare,
Ca no connoschent su decoro,
Ca male si sighint a cumportare,
Et no nd'ant fattu tesoro,
De su sanu bene operare,
Chentza pentimentu et cumpassiòne,
Sighint s'insoro professiòne.

Giuampedru Delogu
Tottu sas professiònes de ajudu
Sunt suggettas a ruer in su impudu.

1.
Caru Barore ti torro resposta
In ottavas comente as fattu tue.
Ma no bisto de tzertu tosta-tosta
Et no mi remuno, no bisto fue-fue.
Rejone ch'as mòvidu subra, incùe,
Mi dolet, comente ch'appe in costa' (s)
Una lantza, che sa de Gesus Cristu:
Donzi 'olta mi lassat cori tristu.

2.

As iscrittu chi tottu sos betzittos
Benint in strutturas malostiàdos.
Deo ti naro chi sos malefadados
Sunt gai pagos et puru circuscrittos,
Chi-in pòddighes de manu sunt contados.
Pro sa vida già restant abbunzados,
Già no los lassant cun duos tzinchillittos;
Che los bogant da-e inùe sunt, a primmu,
Ca chie lu faghet no est conchi frimmu.

3.
Deo mai los appo a giustificare,
Ma mi piàghet a cumprender sa zente,
Si l'est faladu calchi accidente
O si gai s'est sòlitu cumportare.
Ca, a boltas, in custu tribagliare
Ch'escit fora 'e conca s'assistente;
Tando, vile, si la leat cun chie podet
Et in logu de los aggiuàre, noghet.

4.
Lu naro ca fatto custu tribàgliu
Et tensiòne est semper alta meda:
Pro lu pagare no bastat sa muneda
Et semper suggettu ses a s'isbàgliu.
Nois tottu, li faghimus de bersàgliu,
Umpare a sos betzos, li semus de preda,
Ca prus no servit sa nostra fadiga
Pro culpa sua, che est bènnidu alìga.

🆅 Dal sito http://vocabolariocasu.isresardegna.it/lemmi.phpDubbos: percosse.
Iscuttos: picchiati.
Disaùras: disgrazie.
Inserrare: rinchiudere.
Ajudu: aiuto.
Ruer: cadere.
Impudu: pentimento.
Ottavas: strofa di otto endecasillabi (sei a rima alternata e gli ultimi due a rima baciata).
Tosta-tosta: l'atto di tirare con frequenza.
Remuno: nascondo.
Fue-fue: di sfuggita, fuggi fuggi.
Incùe: là.
Costas: costole.
Lantza: lancia.
Betzittos: vecchietti.
Malostiàdos: molestati, maltrattati.
Naro: dico.
Malefadados: disgraziati.
Gai: così.
Pòddighes: dita.
Abbunzados: macchiati, sporcati.
Tzinchillittos: buffetti, schicchere.
Bogant: tolgono.
Inùe: dove.
Conca: testa, capo.
Faladu: sceso.
Tribagliàre: lavorare.
Leat: prende.
Podet: può.
In logu: invece.
Noghet: nuoce.
Àliga: spazzatura.

©suigante.
Dall'archivio del Centro Culturale "Su 'Igante"
Il carabiniere reale Antoni Càlvia

Sentidu