Lughes

Pro s'erèntzia mia

1.
A Capo Càccia lu sezis bidende?
B’at una lughe chi dat siguresa
A donzi-Ulisse chi-a modde-est andende
Et de inùe est no at sa tzertesa.
A lenu, sos faros mios sunt manchende,
Ca de sa vida sunt finende-impresa
Tottu sos puntos de orientamentu
Chi s’ispinta daìant a su meu ‘entu.

2.
In printzìpiu, chena mi nd’abizare,
Si ch’est morta sa fiàra de giàja mia,
Mama Pira’, chentza la saludare.
Poi, s’isteàrica at dadu finittìa
su Forte, bènnidu a mancare.
Ma, forsis, ca fia galu in pitzinnìa,
No appo dadu pesu a mancàntzia
Et de sa morte fattu-appo ignoràntzia.

3.
Creschende, at su sèculu brincadu
Et un’àttera tia si ch’est andada.
Su terrinu si aìat preparadu
Ca de sa vida leàdu-aìat falada.
Giovaneddu tando fia diventadu
Et s’auséntzia sua già l’appo incasciàda;
Tando-appo-abertu sos ojos a-beru:
Timòria m’est bintrada, so sintzeru.

4.
Poi de tia Minna, mancadu est puru
Unu frade-‘e babbu, in bidda-anzena.
Tiu Gavinu li naraìa, s’iscuru,
At lassadu sa tatza mesu piéna,
Ca de buffare aìat vìsciu duru
Et che l’at leàdu a sutta sa rena.
Como, de tzertu, at frantu su ‘inu,
Ca de sa mama-a costazu-est, vicinu.

5.
De mi ammentare mi toccat, como,
De Beneaminu, de babbu bidrìgu.
Vìvidu at in sa matessi domo
De giàja mia, et m’at fattu allìgu
Ca-aìat cussu male a s’istogòmo
Et cun megus fit comente-amigu.
Sètzidu-umpare a mie, in sa piàtza,
No lu parimis de diversa ratza.

6.
Cussos annos ant mortu su lumminu
Puru de un’atteru tiu, Antòniu.
De Campusantu at leàdu caminu;
Da-e su fummu at tentu feu angòniu.
Su sero primmu de su sou declinu
Fimis umpare, no bi fit dimòniu
Chi s’in cras si l’est postu a un’ala
Et che l’at imboladu da-e s’iscala.

7.
Passados degh’annos de su duamiza,
M’est faltàdu un àtteru lughére,
Ca ant saludadu fizu et fiza
Tia Lughìa et tiu Antoni, su mere.
In carrela, già fit meraviza
A los iscultare et los bidére,
Nende contos de sos tempos passados
Chi sos annos no aìant olvidados.

8.
Mancados connadu-et sorre de mama,
In matessi-era si sunt istudados
Tios Antoni Marìa, et nd’appo brama
De sos contos, nos ant abbelados.
S’àtteru tiu, de diversa ‘ama,
In tres meses nos at abbandonados.
Aìant su matessi numen, a-beru,
Et de los àer cumpridos nde so fiéru.

9.
Pagu tempus poi, at lassadu vida,
In Ànzio, sa monza, de mama sorre.
S’ultima ‘olta chi deo l’appo ‘ida
Pensadu-appo: isperemus chi torre’(t),
Ca sessant’annos de vida-applaudida
Aìat lòmpidu, in chejas, et morre’ (r)
L’at aunìda a su Deus amadu;
Ispero, como, l’appet abbojadu.

10.
Su-'e battor lustros de su sèculu nou,
Che alenu de ‘entu, leàdu si ch’at
Chie de sa morte no aìat tentu prou:
Una sorrasta, et su fele mi dat,
Ca l’at bocchida chie fit s’amore sou.
Sa giùsta fine in galera appat;
At allizadu unu dignu fiòre
Chi de vida aìat galu limpiòre.

11.
Nannino est puru de ammentare,
S’ùltimu frade de babbu meu caru.
Issu puru, che barca in su mare,
Perdidu-at puntu, de sa vida faru.
Su fummu no at chérfidu lassare
Et pro chie restat chi siét de imparu,
Ca tebaccu nos che léat da-e su mundu
Cun dòlimas de abissu profundu.

12.
S’ùltima ottada est pro issos duos:
Tore et Toiédda, sas raighinas mias.
Chie m’at a dare, che a issos, ajùos,
Chentza nde cherrer torradas sas grascìas?
Tzertu, babbu-et mama, finas a conclùos,
Cun frade meu caru, no sunt ingannìas,
Ma lughe si nd’est morta de istella
Chi appo sighidu da-e-edade novella.

Et mi parzo che Colombo in mare
Cun sas Ìndias galu de agattare.

🆅 Dal sito http://vocabolariocasu.isresardegna.it/lemmi.php
Erèntzia: eredità, parentela, famiglia.
A modde: in acqua.
Inùe: dove,
A lenu: lentamente, lievemente.
Giàja: nonna.
Isteàrica: candela.
Brincadu: saltato.
Falada: discesa.
Ausèntzia: assenza, lontananza.
Incasciàda: l’azione di cacciar dentro, ficcar dentro forzatamente; fissata.
Anzena: straniera, altrui, appartenente ad altri.
S'iscuru: poverino.
Tatza: bicchiere.
Rena: sabbia.
Frantu: scostato, evitato, appartato.
A costazu: accanto, al fianco.
Ammentare: ricordare.
Bìdrigu: patrigno.
Matessi: stessa, stesso.
Allìgu: pietà, compassione.
Istògomo: stomaco.
Lumminu: fiammifero.
Angòniu: dolore, affanno, tortura, pena.
In-cras: l'indomani.
Faltadu: mancato; anche colpo non sparato, non partito.
Mere: padrone, padrona.
Olvidados: dimenticati.
Connadu: cognato.
Sorre: sorella.
Abbelados: incantati.
'Ama: o bama, branco, gregge.
Cumpridos: compìti, terminati; di belle maniere, complimentosi; accolti degnamente.
Lòmpidu: compiuto.
Abbojadu: incontrato.
Alenu: soffio, alito.
Prou: prova.
Fele: rabbia.
Allizadu: appassito.
Limpiòre: limpidezza.
Imparu: studio, applicazione; insegnamento, ammaestramento.
Dòlimas: dolori, doglie.
Ottada: strofa di otto endecasillabi (sei a rima alternata e gli ultimi due a rima baciata).
Raighinas: radici.
Conclùos: fine, conclusione.
Ingannìas: inganni, frodi, raggiri.
Agattare: trovare.

©suigante.
Dall'archivio del Centro Culturale "Su 'Igante"
Giuànna Antònia Vàrgiu (sorre de mama).

Nessun commento:

Posta un commento

Sentidu